ReactiesReacties kunnen worden verstuurd via het contactformulier op deze website en worden hieronder geplaatst. Mocht u niet willen dat uw reactie geplaatst wordt op de site, dan kunt u dit in uw reactie vermelden. De reacties zullen eventueel voorzien worden van commentaar door mij. Vermeld bij de reactie uw naam (of nick name), levensovertuiging en eventueel een e-mailadres. Het kan zijn dat ik niet meteen reageer op reacties vanwege drukte. Ik streef ernaar om in ieder geval binnen een maand gereageerd te hebben. Anoniem schreef op 13 juni 2011:
Reactie: Beste Anoniem, Zo snel ben ik niet afgeschrikt door e-mailadressen, dus maakt u zich niet druk. De vraag die u stelt over de evolutie van spieren en zenuwen is een logische en veelgehoorde vraag, maar gebaseerd op een misverstand. De veronderstelling die aan deze vraag ten grondslag ligt, is dat spieren zonder zenuwen zinloos zijn, en zenuwen zonder spieren eveneens. Deze veronderstelling klopt niet, want er zijn genoeg zenuwen die niets met spieren te maken hebben, en bijvoorbeeld hartspiercellen kunnen werken zonder dat ze aangestuurd worden door zenuwen. De twee belangrijkste eiwitten die ervoor zorgen dat spiercellen kunnen contraheren (samentrekken), actine en myosine, komen ook voor in niet-spiercellen, zelfs in de cellen van planten. Deze eiwitten komen in alle eukaryotische cellen voor en zijn daar onderdeel van het cytoskelet en het celtransportsysteem. Spiercellen zijn dan ook ontstaan door specialisatie van eiwitten met een algemene functie. De genen die voor deze eiwitten coderen, zijn onderdeel van grotere genfamilies, ontstaan door genduplicatie. In algemene zin kun je zeggen dat evolutie werkt door aan te passen wat voor handen is. Een veelgebruikt mechanisme hiervoor is genduplicatie gevolgd door diversificatie: een gen heeft een overbodige kopie die (in de meeste gevallen) vrij is om te muteren, wat meestel resulteert in een defect gen (pseudogen), maar soms ook leidt tot nieuwe functies. Hierdoor ontstaan genfamilies: groepen van genen die op elkaar lijken, maar zich gespecialiseerd hebben in een andere richting. Hier is de afgelopen tijd gigantische veel onderzoek naar gedaan en over gepubliceerd in de wetenschappelijke literatuur. Een goede introductie tot de evolutie van orgaanstelsel is “The evolution of organ systems” van Andreas Schmidt-Rhaesa (Oxford UP, 2007). Hoofdstuk 5 gaat over spieren, hoofdstuk 6 over het zenuwstelsel. Een interessant artikel over de evolutie van synapsen (de verbindingplaatsen tussen zenuwcellen) is hier te vinden. Meer artikelen zijn te vinden in de databases met wetenschappelijke artikelen. Ik zal binnenkort een keer kijken naar de links. Bedankt voor het wijzen hierop! Met vriendelijke groet, Bart Klinik Frank Cornelissen schreef op 12 juni 2011:
Reactie: Beste Frank, Mijn vertaling en uitleg van Genesis 1 staan inmiddels online. Daarin onderbouw ik wat ik schreef in mijn eerdere reactie aan u. In uw reactie veronderstelt u dat het volstrekt evident is dat Genesis 1 een verhaal is met louter een ethische strekking, zonder dat verder te onderbouwen. In mijn stuk leg uit uitgebreid uit hoe deze mythe een bepaald wereldbeeld schetst. Natuurlijk heeft dit ethische implicaties (gebaseerd op de relatie tussen God, mens en de rest van de schepping), maar ik zie niet in waarom dit een ethische tekst zou zijn. Uiteraard zit er een hoop symboliek in dit verhaal (zie mijn exegese), maar dit verhaal gaat ook over de ontstaansgeschiedenis van de wereld, en in het bijzonder die van de mens. Zo is het verhaal in de mainstream joods-christelijke traditie altijd opgevat, zelfs door iemand als Augustinus. Dit is uiteraard geen geschiedenis is de moderne, wetenschappelijke zin des woords (wat ik ook aangeef in mijn stuk), maar wel degelijk een verklaring voor waarom de wereld er zo uitziet zoals zij doet en hoe zij zo gekomen is. Deze kant van de mythe is simpelweg niet houdbaar in het licht van de moderne wetenschap. Dit doet voor mij echter niets af aan de literaire waarde van de tekst, zoals ik ook nadrukkelijk in mijn stuk aangeef. Met vriendelijke groet, Bart Klink
Petra Hartman-Wagner schreef op 6 juni 2011:
Reactie: Beste Petra Hartman-Wagner, Volgens mij biedt deze site een goed beginpunt. Onder de links vindt u nog meer websites over atheïsme en aanverwante onderwerpen. Met vriendelijke groet, Bart Klink Melle schreef op 4 juni 2011:
Reactie: Beste Mello, Waarschijnlijk doelt u op de verwijzing in dit stuk naar de verschillende betekenissen die gelovigen aan het woord 'God' toekennen. Dat behandel ik hier. Ik zal deze verwijzing binnenkort wat anders formuleren. Met vriendelijke groet, Bart Klink
Katrien van Hecke schreef op 28 mei 2011:
Reactie: Beste Katrien van Hecke, Bedankt voor het onder de aandacht brengen van deze petitie. Ofschoon ik me in veel van jullie argumenten kan vinden, ben ik er zelf nog niet geheel uit of ik voor een verbod in openbare instellingen zou pleiten. Ik neig ernaar dat niet voor te staan. De keuzevrijheid om een hoofddoek te dragen vind ik zwaar wegen, ook al is soms lastig te achterhalen in hoeverre deze keuze echt vrij is (zoals jullie ook al opmerken). Als een vrouw daadwerkelijk uit eigen vrijheid een hoofddoek wil dragen, moet zij dat mijns inziens kunnen, ook in openbare instellingen. Het is praktisch niet haalbaar om te gaan controleren in hoeverre deze keuze in vrijheid is gemaakt, en ik denk niet dat de overheid zich op dit gladde ijs zou moeten begeven. Ik ben overigens wel een groot voorstander van een verbod op religieuze of anderszins ideologische uitingen (inclusief hoofddoek) voor mensen die nadrukkelijk namens de staat - en dus niet als persoon - optreden, zoals politieagenten of trouwambtenaren. Dit is een punt waarop atheïsten onderling kunnen verschillen. Mogelijk denken sommige lezers van mijn website hier anders over. Met vriendelijke groet, Bart Klink Romy schreef op 25 mei 2011:
Reactie: Beste Romy, Het avondmaal is een ritueel dat alleen betekenis heeft als je gelooft wat christenen geloven. Voor een atheïst heeft het dus geen of hooguit een culturele betekenis. Persoonlijk vind ik het een bizar ritueel. Het huwelijk is iets tussen twee mensen, waarvoor ze geheel vrij zouden moeten kunnen kiezen. Ook de keuze om te trouwen met iemand van hetzelfde geslacht (homohuwelijk) moet vrij zijn. Trouwen is overigens niet noodzakelijk om een leven lang gelukkig bij elkaar te blijven, of om samen kinderen op te voeden. Bart Klink Jan Kuipers schreef op 11 mei 2011:
Reactie: Beste Jan Kuipers, Het hele idee van een ‘wil’ is een volkspsychologisch begrip waar we volgens mij niets mee kunnen als we willen begrijpen hoe ons gedrag in het brein tot stand komt. Dat je niet iets kunt doen als je dat niet wilt, is niet waar: verschillende ziektebeelden zorgen ervoor dat patiënten dingen doen die ze niet willen, denk bijvoorbeeld aan het syndroom van Gilles de la Tourette. Wat u bedoelt met “energie die voortbeweegt en een eigen onvoorspelbare weg gaat” weet ik niet. Hoe dit meer inzicht geeft in onze keuzevrijheid ontgaat mij eveneens. Met vriendelijke groet, Bart Klink Fred louwen schreef op 11 mei 2011:
Reactie: Beste Fred Louwen, Dat zou inderdaad een handige optie zijn! Ik zal eens aan mijn websitebouwer vragen of dit mogelijk is. Tot die tijd is Google ook te gebruiken. Zoek dan op "de atheist" in combinatie met het gewenste trefwoord. Met vriendelijke groet, Bart Klink Herre Faber schreef op 11 mei 2011:
Reactie: Beste Herre Faber, Wat volgens mij de meeste mensen onder vrije wil is verstaan, is dat er een homunculus/geest in ons brein zit dat ongedetermineerd het lichaam stuurt. Dit intuïtieve dualisme is een zeer hardnekkige illusie en is ook door psychologen onderzocht (zie onder andere het werk van Paul Bloom). Wij zijn van nature dualisten, net als dat we van nature teleologisch (doelmatig) denken (dat maakt creationisme psychologisch zo aantrekkelijk!) en dat we van nature denken dat de zon om de aarde draait. Wetenschappelijke ontwikkelingen hebben al veel van deze intuïtieve ideeën over hoe de wereld in elkaar zit ontmanteld; de ontwikkelingen in de neurowetenschappen zorgen voor de volgende stap in dit proces. Je kunt van deze (naïeve) opvatting van wilsvrijheid uitgaan en dan concluderen dat deze een illusie is, op grond van wat we weten uit de neurowetenschappen. Wat ik echter in mijn stuk wil doen, is, uitgaande van een neurowetenschappelijke visie op ons zelf, kijken of we nog op een zinnige manier kunnen spreken van vrijheid. Ik denk dat dat mogelijk is, mits we de naïeve dualistische illusie laten varen. Ik denk dus dat de naïeve (en illusoire) opvatting van wilsvrijheid het gevolg is van het dualisme waartoe we van nature geneigd zijn. Dit dualisme is misschien te verklaren vanuit het kunnen hebben van een theory of mind (ik heb door wat jij denkt/wilt/ziet/hoort), wat een duidelijk evolutionair voordeel heeft als je in (grote) sociale groepen leeft, zoals wij plachten en plegen te doen. Natuurlijk is het vertonen van niet-stereotiep gedrag (eventueel als uiting van intelligentie) evolutionair voordelig, maar dat op zichzelf verklaart mijns inziens niet waarom wij de naïeve, dualistische opvatting van wilsvrijheid hebben. Het expliciet nadenken over wilsvrijheid lijkt mij overigens niet iets wat wij van nature doen, maar veeleer het gevolg van millennialange culturele ontwikkeling (net als het schrijven van boeken of het componeren van symfonieën). De jager-verzamelaars die onze voorouders waren, hadden weinig tijd om elkaar te imponeren met filosofische betogen over (de illusie van) wilsvrijheid! Verder speelt de onwetendheid van de vele factoren die ons gedrag beïnvloeden ongetwijfeld een belangrijke rol bij het idee dat onze keuzes ongedetermineerd zijn. Het lijkt me onwaarschijnlijk dat op deze onwetendheid geselecteerd is. Ik ben overigens sowieso niet zo’n ‘adaptionist’, zeker niet wat onze cognitieve vermogens betreft. We kunnen met het brein veel meer dan waarvoor ooit geselecteerd kan zijn, waardoor het mij onzinnig lijkt om voor elke mentale eigenschap of gril een evolutionaire verklaring te zoeken. Volgens mij is het brein primair ontstaan om goed in (grote) sociale verbanden te functioneren. Dit is waar vrijwel elk mens goed in is. Hiervoor heb je natuurlijk intelligentie nodig, maar niet de intelligentie die nodig is om differentiaalvergelijken op te kunnen lossen of symfonieën te kunnen componeren. Of dit nu wel een evolutionair voordeel biedt, is een vraag die je wetenschappelijk kunt onderzoeken. Daar weet ik echter niets van, als het überhaupt al onderzocht is. Met vriendelijke groet, Bart Klink Piet van Dijk schreef op 8 mei 2011:
Reactie: Beste Piet van Dijk, Uit onderzoek is gebleken dat sociale zekerheid een zeer belangrijke factor is voor religiositeit. In die zin is het voor mij inderdaad gemakkelijker om atheïst te zijn dan voor de velen die in grote sociale onzekerheid leven. Dit staat echter los van de godsdienstfilosofische vraag of God wel of niet bestaat, en dat is waar ik vooral in gedesinteresseerd ben. Vervolging van mensen om hun levensovertuiging is altijd volstrekt verwerpelijk, of die levensovertuiging religieus is of niet. Op sommige plaatsen worden christenen onderdruk door ongelovigen en op andere plaatsen door andersgelovigen. Ook ongelovigen worden nog steeds benadeeld of vervolgd in grote delen van de wereld door gelovigen. Het christendom heeft op dit gebied zeker een beruchte geschiedenis. In bepaalde delen van de VS worden ongelovigen met de nek aangekeken door christen. Christenen zijn dus zeker niet het enige slachtoffer van intolerantie. Ik ben nog steeds te overtuigen van Gods bestaan, mits daar goede argumenten voor zijn. Mijn (altijd voorlopige) conclusie is dat die er niet zijn. Daarom ben ik een atheïst. De Bijbel is zeker niet uniek in de uitzonderlijkheid van verhalen en claims, zoals een verdieping in verschillende religies leert. Dit is dus geen overtuigend argument voor een goddelijke oorsprong van de Bijbel. Met vriendelijke groet, Bart Klink
Olim Izaak schreef op 4 april 2011:
Reactie: Beste Olim Izaak, Een groot deel van deze website gaat over waarom ik denk dat goden niet bestaan. In dit artikel leg ik uit waarom ik denk dat het met de dood afgelopen is. Met vriendelijke groet, Bart Klink |
Wie zijn er online?We hebben 169 gasten en geen leden online Geef je mening
Welke positie over het bestaan van god(en) onderschrijft u?
Bekende atheïsten
Ayaan Hirsi Ali, Somalisch Nederlandse feministe, publiciste en politica.
CitaatReligion teaches the dangerous nonsense that death is not the end. ~ Richard Dawkins |
Reacties
Reacties kunnen worden verstuurd via het contactformulier op deze website en worden hieronder geplaatst. Mocht u niet willen dat uw reactie geplaatst wordt op de site, dan kunt u dit in uw reactie vermelden. De reacties zullen eventueel voorzien worden van commentaar door mij. Vermeld bij de reactie uw naam (of nick name), levensovertuiging en eventueel een e-mailadres. Het kan zijn dat ik niet meteen reageer op reacties vanwege drukte. Ik streef ernaar om in ieder geval binnen een maand gereageerd te hebben.
Anoniem schreef op 13 juni 2011:
Beste Bart Klink,
Hopelijk wordt u niet afgeschrikt door mijn e-mailadres. Ik heb een vraag over evolutie. Voor de werking van een systeem zijn vaak meerdere organen nodig. Bijvoorbeeld bij spieren en zenuwen. Iemand die wel spieren heeft, maar geen zenuwen, kan ze niet gebruiken. Andersom hebben de zenuwen ook geen nut zonder spieren. De evolutie van spieren en zenuwen moet dus tegelijk verlopen. Is er een website waar dit duidelijk beschreven staat. Het hoeft niet speciaal dit voorbeeld te zijn, ik bedoel meer de "tegelijk lopende evolutie van organen om een systeem te laten werken" in het algemeen.
Verder wil ik nog melden dat veel links op uw website (op de pagina LINKS -> websites/artikelen over evolutie en creationisme) niet werken. De website "Daarom evolutie!" is volgens mij verplaatst naar www.daaromevolutie.net
Iets dat ik nog even kwijt wil is: U schrijft dat u zelf vroeger christen was, maar er is een groot verschil tussen mensen die christelijk opgevoed zijn en hun geloof daarom als vanzelfsprekend ervaren, en mensen die écht christen zijn. Het oordeel hierover is niet aan ons, maar wees a.u.b. wel voorzichtig hiermee. In Mattheüs 7 wordt over dit onderwerp uitleg gegeven. Er staat dat je "aan de vruchten de boom kunt herkennen". Dat betekent dat bijv. mensen die kruistochten hebben gevoerd (slechte vruchten) géén christenen waren!
Nog een aantal links over schepping of evolutie die u toe zou kunnen voegen:
- http://www.scheppingofevolutie.nl/
- http://www.creatie.info/ (hier staan ook de 95 stellingen tegen de evolutietheorie)
- http://www.evolutie.eu/ (een wat misleidende naam, maar ook een uitgebreid overzicht van vermeende Bijbelse tegenstrijdigheden, zie http://www.evolutie.eu/index.php/Bijbel/contradicties.html)
- http://www.adventproductions.nl/video.php?cat=video%20on%20demand&sub=Ingrid%20Wijngaarde&subsub=ALL (van de zevendedagsadventisten, dus nu eens niet uit evangelische of reformatorische hoek, nu nog maar twee video's, maar het worden er meer)
Met vriendelijke groet,
Anoniem
Reactie:
Beste Anoniem,
Zo snel ben ik niet afgeschrikt door e-mailadressen, dus maakt u zich niet druk. De vraag die u stelt over de evolutie van spieren en zenuwen is een logische en veelgehoorde vraag, maar gebaseerd op een misverstand.
De veronderstelling die aan deze vraag ten grondslag ligt, is dat spieren zonder zenuwen zinloos zijn, en zenuwen zonder spieren eveneens. Deze veronderstelling klopt niet, want er zijn genoeg zenuwen die niets met spieren te maken hebben, en bijvoorbeeld hartspiercellen kunnen werken zonder dat ze aangestuurd worden door zenuwen. De twee belangrijkste eiwitten die ervoor zorgen dat spiercellen kunnen contraheren (samentrekken), actine en myosine, komen ook voor in niet-spiercellen, zelfs in de cellen van planten. Deze eiwitten komen in alle eukaryotische cellen voor en zijn daar onderdeel van het cytoskelet en het celtransportsysteem. Spiercellen zijn dan ook ontstaan door specialisatie van eiwitten met een algemene functie. De genen die voor deze eiwitten coderen, zijn onderdeel van grotere genfamilies, ontstaan door genduplicatie.
In algemene zin kun je zeggen dat evolutie werkt door aan te passen wat voor handen is. Een veelgebruikt mechanisme hiervoor is genduplicatie gevolgd door diversificatie: een gen heeft een overbodige kopie die (in de meeste gevallen) vrij is om te muteren, wat meestel resulteert in een defect gen (pseudogen), maar soms ook leidt tot nieuwe functies. Hierdoor ontstaan genfamilies: groepen van genen die op elkaar lijken, maar zich gespecialiseerd hebben in een andere richting. Hier is de afgelopen tijd gigantische veel onderzoek naar gedaan en over gepubliceerd in de wetenschappelijke literatuur.
Een goede introductie tot de evolutie van orgaanstelsel is “The evolution of organ systems” van Andreas Schmidt-Rhaesa (Oxford UP, 2007). Hoofdstuk 5 gaat over spieren, hoofdstuk 6 over het zenuwstelsel. Een interessant artikel over de evolutie van synapsen (de verbindingplaatsen tussen zenuwcellen) is hier te vinden. Meer artikelen zijn te vinden in de databases met wetenschappelijke artikelen.
Ik zal binnenkort een keer kijken naar de links. Bedankt voor het wijzen hierop!
Met vriendelijke groet,
Bart Klinik
Frank Cornelissen schreef op 12 juni 2011:
Dag Bart,
Ik wil weer even in het kort terugkomen op wat jij een tijdje geleden schreef:
"Genesis schetst een heel ander beeld van de mens dan de moderne wetenschap - en in het bijzonder de evolutiebiologie - dat doet. In Genesis staat de mens centraal, is de wereld er om hem en is hij het bewuste resultaat van een scheppingsact"
Waarom schetst Genesis een heel ander beeld dan de wetenschap dat doet?? Jij concludeert hieruit dat het centraal stellen van de mens in Genesis daardoor onhoudbaar is geworden. Dit vind ik erg kortzichtig, Bart.
Waarom vergelijk jij dus een verhaal met een ethische strekking met een wetenschappelijke versie van het ontstaan van de mens en de positie van de mens in de natuur ??
Ge(mis)bruik jij dan niet de wetenschap om een mythisch/ ethisch verhaal onderuit te halen?
Genesis is geschreven in een tijdvak waarin ook de Griekse filosofie de wending maakte van de natuur naar de mens en de ethiek. De tijd was kennelijk aangebroken om de mens centraal te stellen.
Christenen die het scheppingsverhaal gebruiken om de evolutietheorie onderuit te halen zijn net zo kortzichtig en begrijpen ook de strekking van het scheppingsverhaal niet.
In het scheppingsverhaal wordt in feite de wereldbeschouwing uiteen gezet, waarbinnen de ethiek van de verdere Tora begrepen moet worden.
Kortom: (natuur)wetenschap(evolutietheorie) versus Scheppingsverhaal is een schijnprobleem.
Het is geen tegenstelling. Ook uit je eigen interpretatie van het eerste scheppingsverhaal zou je dit eerlijkheidshalve moeten toegeven.
Met vriendelijke groet,
Frank Cornelissen
Reactie:
Beste Frank,
Mijn vertaling en uitleg van Genesis 1 staan inmiddels online. Daarin onderbouw ik wat ik schreef in mijn eerdere reactie aan u.
In uw reactie veronderstelt u dat het volstrekt evident is dat Genesis 1 een verhaal is met louter een ethische strekking, zonder dat verder te onderbouwen. In mijn stuk leg uit uitgebreid uit hoe deze mythe een bepaald wereldbeeld schetst. Natuurlijk heeft dit ethische implicaties (gebaseerd op de relatie tussen God, mens en de rest van de schepping), maar ik zie niet in waarom dit een ethische tekst zou zijn. Uiteraard zit er een hoop symboliek in dit verhaal (zie mijn exegese), maar dit verhaal gaat ook over de ontstaansgeschiedenis van de wereld, en in het bijzonder die van de mens. Zo is het verhaal in de mainstream joods-christelijke traditie altijd opgevat, zelfs door iemand als Augustinus.
Dit is uiteraard geen geschiedenis is de moderne, wetenschappelijke zin des woords (wat ik ook aangeef in mijn stuk), maar wel degelijk een verklaring voor waarom de wereld er zo uitziet zoals zij doet en hoe zij zo gekomen is. Deze kant van de mythe is simpelweg niet houdbaar in het licht van de moderne wetenschap. Dit doet voor mij echter niets af aan de literaire waarde van de tekst, zoals ik ook nadrukkelijk in mijn stuk aangeef.
Met vriendelijke groet,
Bart Klink
Petra Hartman-Wagner schreef op 6 juni 2011:
ik ben zelf ook een atheiest.en zou er graag meer over willen weten,van andere atheisten...
Reactie:
Beste Petra Hartman-Wagner,
Volgens mij biedt deze site een goed beginpunt. Onder de links vindt u nog meer websites over atheïsme en aanverwante onderwerpen.
Met vriendelijke groet,
Bart Klink
Melle schreef op 4 juni 2011:
Beste persoon.
Ik kom niet de betekenis van het woordje God tegen. Wel dat er later op gekomen zal worden maar dan is de tekst op.
Wellicht kun u me hierbij helpen.
Met vriendelijke groeten.
Mello
Reactie:
Beste Mello,
Waarschijnlijk doelt u op de verwijzing in dit stuk naar de verschillende betekenissen die gelovigen aan het woord 'God' toekennen. Dat behandel ik hier. Ik zal deze verwijzing binnenkort wat anders formuleren.
Met vriendelijke groet,
Bart Klink
Katrien van Hecke schreef op 28 mei 2011:
Beste meneer Klink,
graag zou ik ons even voorstellen. Wij zijn een nieuwe afdeling binnen de Humanistisch Vrijzinnige Vereniging Vlaanderen, 'Vrijzinnige Vrouwen'. Wij begeven ons op het snijvlak van feminisme en vrijzinnigheid. Om het thema 'hoofddoeken' konden we moeilijk heen. We hebben dan ook onze standpunten daarover samengesteld.
U kunt de tekst vinden op:
http://www.h-vv.be/vrijzinnige-vrouwen-voor-hoofddoekenverbod
Als u die kunt onderschrijven, doen we een warme oproep om de eraan gekoppelde petitie te ondertekenen.
En misschien wilt u die oproep ook helpen verspreiden? Hoe meer weerklank we vinden met tekst en petitie, hoe verder onze stem in dit debat kan dragen.
Vriendelijke groeten,
Katrien Van Hecke
Reactie:
Beste Katrien van Hecke,
Bedankt voor het onder de aandacht brengen van deze petitie. Ofschoon ik me in veel van jullie argumenten kan vinden, ben ik er zelf nog niet geheel uit of ik voor een verbod in openbare instellingen zou pleiten. Ik neig ernaar dat niet voor te staan. De keuzevrijheid om een hoofddoek te dragen vind ik zwaar wegen, ook al is soms lastig te achterhalen in hoeverre deze keuze echt vrij is (zoals jullie ook al opmerken). Als een vrouw daadwerkelijk uit eigen vrijheid een hoofddoek wil dragen, moet zij dat mijns inziens kunnen, ook in openbare instellingen. Het is praktisch niet haalbaar om te gaan controleren in hoeverre deze keuze in vrijheid is gemaakt, en ik denk niet dat de overheid zich op dit gladde ijs zou moeten begeven.
Ik ben overigens wel een groot voorstander van een verbod op religieuze of anderszins ideologische uitingen (inclusief hoofddoek) voor mensen die nadrukkelijk namens de staat - en dus niet als persoon - optreden, zoals politieagenten of trouwambtenaren.
Dit is een punt waarop atheïsten onderling kunnen verschillen. Mogelijk denken sommige lezers van mijn website hier anders over.
Met vriendelijke groet,
Bart Klink
Romy schreef op 25 mei 2011:
Goedenavond,
Ik moet voor school een opdracht maken, en het gaat over mensen die niet geloven. Ik zou hier graag wat vragen over willen stellen, als u dat goed vindt natuurlijk. Het zijn 7 vragen. Ik zou het erg fijn vinden als u ze in wilt vullen!
- Wat is uw kijk op het avondmaal?
- Wat is uw kijk op de doop?
- Wat is uw kijk op het huwelijk?
- Wat is uw kijk op jezus?
- Wat is uw kijk op god?
- Wat is uw kijk op de heilige geest?
- Wat is uw kijk op het leven van een christen?
Zou u er misschien ook bij willen vermelden wat u er raar, of kortzichtig aan vind?
Ik hoop dat ik u niet teveel tot last ben!
Groetjes, Romy.
Reactie:
Beste Romy,
Hieronder zal ik kort ingaan op de vragen die je gesteld hebt.
Het avondmaal is een ritueel dat alleen betekenis heeft als je gelooft wat christenen geloven. Voor een atheïst heeft het dus geen of hooguit een culturele betekenis. Persoonlijk vind ik het een bizar ritueel.
Hetzelfde geldt voor de doop. Onder christenen bestaan er verschillende opvattingen over wat de doop precies is. Het is in ieder geval een inwijdingsritueel. Voor een atheïst heeft dit geen betekenis; iets vergelijkbaars binnen het atheïsme bestaat ook niet. Met het principe van kinderdoop heb ik enige moeite omdat het kind niet zelf heeft kunnen nadenken of het wel christen wil worden.
Het huwelijk is iets tussen twee mensen, waarvoor ze geheel vrij zouden moeten kunnen kiezen. Ook de keuze om te trouwen met iemand van hetzelfde geslacht (homohuwelijk) moet vrij zijn. Trouwen is overigens niet noodzakelijk om een leven lang gelukkig bij elkaar te blijven, of om samen kinderen op te voeden.
Ik denk dat Jezus een profeet is geweest die aan het begin van onze jaartelling verkondigde dat het eind der tijden snel zou komen, zoals er in die tijd meer waren. Het is buitengewoon lastig om te bepalen wie Jezus precies was en wat hij gezegd heeft, omdat we nauwelijks betrouwbare historische informatie over hem hebben (de evangeliën zijn dat niet!).
Een atheïst denkt niet dat God of de Heilige Geest bestaat, dus ik weet niet wat je daar nog meer over wilt weten.
Ik denk dat christenen dwalen: ze geloven in dingen die niet waar zijn. In de meeste gevallen is deze dwaling onschuldig: de christen voelt zich er goed bij en niemand heeft er last van. Pas wanneer christenen hun overtuiging gaan opdringen aan anderen, heb ik er moeite mee.
Hopelijk heb ik hiermee je vragen beantwoord.
Met vriendelijke groet,
Bart Klink
Jan Kuipers schreef op 11 mei 2011:
Hallo Bart.
Mooi artikel over vrije wil waar ik op wil reageren.
Bij deze een stukje 'aanvulling' op je artikel over: vrij wil.
Voor zover ik het begrijp:
Vrije wil is een samenvoeging van twee woorden die volgens mij geen verband met elkaar hebben. De reden is als volgt:
Vrijheid gaat uit van keuzevrijheid maar het moment van kiezen is onmogelijk te voorspellen terwijl dat wel bij vrijheid hoort. De wil bestaat niet zonder punt waar naartoe wordt bewogen, De wil die wil wat om wil te kunnen zijn en dat wat de wil wil; daar moet je aan voldoen. Iets niet willen valt hier natuurlijk ook onder maar is gewoon het omgekeerde. Dus zo is er voor de wil weer geen vrijheid van keuze mogelijk. Wat je schrijft, zegt en doet dat is ook dat wat je wil en je kunt dus niet iets schrijven of doen waar je het niet mee eens bent. De boel bedotten is ook weer wat je dan wil en is ook geen keuze.
volgens mij is er dus geen wil noch een keuze te maken maar enkel energie die voortbeweegt en een eigen onvoorspelbare weg gaat. Wat die energie is weten we niet omdat we dat zelf ook zijn. Wij geven als een uitvloeisel van de evolutie, mens met een ontwikkeld brein, commentaar op dat wat gebeurt maar hebben enkel een denkbeeldige invloed op de uitkomsten. Dus geen.
Reageren? graag.
Vriendelijke groet, jan
Reactie:
Beste Jan Kuipers,
Het hele idee van een ‘wil’ is een volkspsychologisch begrip waar we volgens mij niets mee kunnen als we willen begrijpen hoe ons gedrag in het brein tot stand komt. Dat je niet iets kunt doen als je dat niet wilt, is niet waar: verschillende ziektebeelden zorgen ervoor dat patiënten dingen doen die ze niet willen, denk bijvoorbeeld aan het syndroom van Gilles de la Tourette.
Wat u bedoelt met “energie die voortbeweegt en een eigen onvoorspelbare weg gaat” weet ik niet. Hoe dit meer inzicht geeft in onze keuzevrijheid ontgaat mij eveneens.
Met vriendelijke groet,
Bart Klink
Fred louwen schreef op 11 mei 2011:
Hallo Bart,
Je site staat vol met interessante artikelen. Wat ik mis is een zoekfunctie, waarbij ik met trefwoorden gericht kan zoeken.
Of heb ik ergens overheen gekeken.
groet,
Fred
Reactie:
Beste Fred Louwen,
Dat zou inderdaad een handige optie zijn! Ik zal eens aan mijn websitebouwer vragen of dit mogelijk is. Tot die tijd is Google ook te gebruiken. Zoek dan op "de atheist" in combinatie met het gewenste trefwoord.
Met vriendelijke groet,
Bart Klink
Herre Faber schreef op 11 mei 2011:
Hoi Bart,
Je artikel over de vrije wil heb ik met interesse en waardering gelezen. Wat je in feite beweert is dat naarmate we grotere hersenen hebben, we op een subtielere en doelgerichtere manier op situaties kunnen reageren. Dat maakt ons gedrag ook onvoorspelbaar, omdat hele kleine variaties in begincondities kunnen bepalen of we A of B beslissen. Je kunt vrije wil daarom herdefinieren als gedrag dat extreem onvoorspelbaar is, maar toch deterministisch. Het vervelende hieraan is dat de meeste mensen dit niet onder vrije wil verstaan. Het herdefinieren van vrije wil leidt er dan toe dat er twee verschillende definities in omloop zijn wat tot veel verwarring leidt. Daniel Dennett doet dat bijvoorbeeld in zijn boek "de evolutie van de vrije wil". Ik blijf zelf daarom zeggen: "vrije wil bestaat niet". Waarmee ik bedoel dat al onze handelingen deterministisch zijn.
Dit laat echter een belangrijke vraag onbeantwoord: waarom is de illusie van de vrije wil geevolueerd? Is het een nuttige adaptatie of is het een bijproduct van ons grote brein? Na het lezen van "the mating mind" van Geoffrey Miller lijkt het mij duidelijk dat het geen bijproduct is. Miller breekt in zijn boek een lans voor sexuele selectie als verklaring voor ons grote brein. Mannen en vrouwen vinden een potentiele partner aantrekkelijk omdat die partner iets slims kan: een mooi verhaal vertellen, een goede mop tappen, een wiskundesom oplossen etc, allerlei dingen waar intelligentie uit blijkt. We selecteren partners op intelligentie net zoals vrouwtjes fazanten mannetjes selecteren op kleuren en mooie staarten. Dit is een bekend proces dat in de biologie bekend staat onder de term "sexuele selectie".
In het verlengde van Miller lijkt het volgende mij logisch. Intelligentie kan op veel manieren blijken, maar een belangrijke is uiteraard niet-sterotiep gedrag. Iemand die 10 keer achter elkaar precies even hard en lang lacht om dezelfde mop is duidelijk niet intelligent. Iemand die zich altijd op precies dezelfde manier gedraagt spreidt dus weinig intelligentie ten toon. Juist onvoorspelbaar gedrag, dat lijkt op het hebben van een vrije wil, is het tegenovergestelde van dom gedrag. Aangezien onze soort elkaar op tekenen van intelligentie selecteert, ontstaat er een evolutionaire druk op het ontwikkelen van gedrag dat een vrije wil imiteert. De illusie van de vrije wil is dus geen bijproduct van ons grote brein, maar juist iets waar in het verleden actief, door onze voorouders zelf, op is geselecteerd. De illusie van de vrije wil is een logisch gevolg van sexuele selectie op intelligentie!
Ik zie overigens weinig reden waarom dit niet door zou kunnen gaan. Wellicht dat dit proces binnenkort zelfs versneld zal worden als genetische modificatie ons in staat zal stellen slimmere kinderen te produceren...
Ik ben benieuwd wat je ervan vindt.
Met vriendelijke groet,
Herre Faber
Reactie:
Beste Herre Faber,
Wat volgens mij de meeste mensen onder vrije wil is verstaan, is dat er een homunculus/geest in ons brein zit dat ongedetermineerd het lichaam stuurt. Dit intuïtieve dualisme is een zeer hardnekkige illusie en is ook door psychologen onderzocht (zie onder andere het werk van Paul Bloom). Wij zijn van nature dualisten, net als dat we van nature teleologisch (doelmatig) denken (dat maakt creationisme psychologisch zo aantrekkelijk!) en dat we van nature denken dat de zon om de aarde draait. Wetenschappelijke ontwikkelingen hebben al veel van deze intuïtieve ideeën over hoe de wereld in elkaar zit ontmanteld; de ontwikkelingen in de neurowetenschappen zorgen voor de volgende stap in dit proces.
Je kunt van deze (naïeve) opvatting van wilsvrijheid uitgaan en dan concluderen dat deze een illusie is, op grond van wat we weten uit de neurowetenschappen. Wat ik echter in mijn stuk wil doen, is, uitgaande van een neurowetenschappelijke visie op ons zelf, kijken of we nog op een zinnige manier kunnen spreken van vrijheid. Ik denk dat dat mogelijk is, mits we de naïeve dualistische illusie laten varen.
Ik denk dus dat de naïeve (en illusoire) opvatting van wilsvrijheid het gevolg is van het dualisme waartoe we van nature geneigd zijn. Dit dualisme is misschien te verklaren vanuit het kunnen hebben van een theory of mind (ik heb door wat jij denkt/wilt/ziet/hoort), wat een duidelijk evolutionair voordeel heeft als je in (grote) sociale groepen leeft, zoals wij plachten en plegen te doen. Natuurlijk is het vertonen van niet-stereotiep gedrag (eventueel als uiting van intelligentie) evolutionair voordelig, maar dat op zichzelf verklaart mijns inziens niet waarom wij de naïeve, dualistische opvatting van wilsvrijheid hebben. Het expliciet nadenken over wilsvrijheid lijkt mij overigens niet iets wat wij van nature doen, maar veeleer het gevolg van millennialange culturele ontwikkeling (net als het schrijven van boeken of het componeren van symfonieën). De jager-verzamelaars die onze voorouders waren, hadden weinig tijd om elkaar te imponeren met filosofische betogen over (de illusie van) wilsvrijheid! Verder speelt de onwetendheid van de vele factoren die ons gedrag beïnvloeden ongetwijfeld een belangrijke rol bij het idee dat onze keuzes ongedetermineerd zijn. Het lijkt me onwaarschijnlijk dat op deze onwetendheid geselecteerd is.
Ik ben overigens sowieso niet zo’n ‘adaptionist’, zeker niet wat onze cognitieve vermogens betreft. We kunnen met het brein veel meer dan waarvoor ooit geselecteerd kan zijn, waardoor het mij onzinnig lijkt om voor elke mentale eigenschap of gril een evolutionaire verklaring te zoeken. Volgens mij is het brein primair ontstaan om goed in (grote) sociale verbanden te functioneren. Dit is waar vrijwel elk mens goed in is. Hiervoor heb je natuurlijk intelligentie nodig, maar niet de intelligentie die nodig is om differentiaalvergelijken op te kunnen lossen of symfonieën te kunnen componeren. Of dit nu wel een evolutionair voordeel biedt, is een vraag die je wetenschappelijk kunt onderzoeken. Daar weet ik echter niets van, als het überhaupt al onderzocht is.
Met vriendelijke groet,
Bart Klink
Piet van Dijk schreef op 8 mei 2011:
Mooie artikelen en heldere betogen Bart. Als gelovig opgevoede jongen kijk ik ook verder dan mijn neus lang is en ik kan het een eind volgen. Alleen zitten me een paar dingen 'dwars'.
- Zit je niet enorm in een luxepositie door dit te beweren, in een veilig deel van de wereld, gezond, met een helder verstand? Je bent materieel onafhankelijk dus kun je het jezelf permitteren zo te denken. Je wilt jezelf zolang mogelijk handhaven. Wat moeten gehandicapten, simpele mensen, afhankelijke mensen met deze prachtige constateringen? Kwetsbare mensen, die kunnen hier niets mee. Zij hebben wel de potentie om te geloven als een kind.
- Nooit eens iets gelezen over de afschuwelijke vervolging van christenen in onderdrukkende landen die toch doorgaan (Noord-Korea) omdat het ze niet kan schelen om dood te gaan. Waar halen deze mensen het lef om door te gaan vandaan? Uit hun geloof, er zijn verhalen op internet over te lezen waar je koud van wordt. Ik bedoel: er zijn veel moediger mensen dan jij en ik op deze wereld en die het lef en de durf hebben om in God te geloven. Ik heb daar grote bewondering voor. Er is geen godsdienst op aarde die zoveel vervolging kent. Islam niet, hindoeisme niet. Lees bv eens boeken van vervolgde Russische christenen, het is werkelijk onbeschrijflijk wat die mensen meemaken en toch blijmoedig in God blijven geloven als Liefde.
- Is er ergens nog ruimte bij jou voor de gedachte dat God wel bestaat?
- Heb je ook nooit stilgestaan bij de gedachte dat de bijbel haast niet door mensenbedacht kan zijn? Wie verzint het nou vrijwillig te denken dat God zichzelf opoffert.
Groeten Piet van Dijk
Reactie:
Beste Piet van Dijk,
Uit onderzoek is gebleken dat sociale zekerheid een zeer belangrijke factor is voor religiositeit. In die zin is het voor mij inderdaad gemakkelijker om atheïst te zijn dan voor de velen die in grote sociale onzekerheid leven. Dit staat echter los van de godsdienstfilosofische vraag of God wel of niet bestaat, en dat is waar ik vooral in gedesinteresseerd ben.
Vervolging van mensen om hun levensovertuiging is altijd volstrekt verwerpelijk, of die levensovertuiging religieus is of niet. Op sommige plaatsen worden christenen onderdruk door ongelovigen en op andere plaatsen door andersgelovigen. Ook ongelovigen worden nog steeds benadeeld of vervolgd in grote delen van de wereld door gelovigen. Het christendom heeft op dit gebied zeker een beruchte geschiedenis. In bepaalde delen van de VS worden ongelovigen met de nek aangekeken door christen. Christenen zijn dus zeker niet het enige slachtoffer van intolerantie.
Ik ben nog steeds te overtuigen van Gods bestaan, mits daar goede argumenten voor zijn. Mijn (altijd voorlopige) conclusie is dat die er niet zijn. Daarom ben ik een atheïst.
De Bijbel is zeker niet uniek in de uitzonderlijkheid van verhalen en claims, zoals een verdieping in verschillende religies leert. Dit is dus geen overtuigend argument voor een goddelijke oorsprong van de Bijbel.
Met vriendelijke groet,
Bart Klink
Olim Izaak schreef op 4 april 2011:
De athëist beweert dat er geen God is. Hoe bewijzen jullie dat?
En nu zeggen jullie dat met de dood alles is afgelopen. Wederom, hoe bewijzen jullie dat? Is er één atheïst die is overleden en wellicht zo,n boodschap ná zijn dood heeft doorgegeven. Of is hier sprake van dat jullie dat GELOVEN? Zo ja, dan zijn we op de goede weg, want dat zou dan inhouden dat ook de atheïst toch ergens in iets gelooft en dan is er hoop. We hebben dan al twee van de drie kernpunten van een geloof, n.l. Geloof, hoop en dan de liefde.
Daar ik veronderstel dat ook atheïsten trouwen en ze dat doen uit liefde, is het laatste ontbrekende deel hiermee volledig ingevuld.
Sterkte in de strijd.
Olim Izaak
Reactie:
Beste Olim Izaak,
Een groot deel van deze website gaat over waarom ik denk dat goden niet bestaan. In dit artikel leg ik uit waarom ik denk dat het met de dood afgelopen is.
Met vriendelijke groet,
Bart Klink
Wie zijn er online?
We hebben 169 gasten en geen leden online
Geef je mening
Bekende atheïsten
Citaat
Religion teaches the dangerous nonsense that death is not the end.
~ Richard Dawkins