Veel gelovigen menen onterecht dat een god nodig is voor moraliteit. Dit is echter in strijd met de realiteit. Daaruit blijkt namelijk dat ook ongelovigen moreel handelen en wat dat betreft zeker niet slechter presteren dan gelovigen. Ook blijkt dat er al ethische systemen waren ver voordat de drie abrahamitische religies (jodendom, christendom en islam) ontstaan zijn (denk bijvoorbeeld aan de Egyptenaren) of dat ethische systemen onafhankelijk daarvan ontstaan zijn (zoals in de oude Chinese cultuur). Het argument dat moraal door God ingeschapen is in de mens, houdt ook weinig stand. Er zijn immers culturen (geweest) waarin bepaalde gebruiken als normaal of zelfs wenselijk worden beschouwd, terwijl andere culturen die sterk afkeuren (bijvoorbeeld genitale verminking, kinderoffers of slavernij). Er is dus simpelweg geen eenduidige menselijke moraal, deze is grotendeels afhankelijk van de tijdgeest. Ook komt moraal in meer of mindere mate voor bij veel andere dieren, vooral bij andere mensapen.

Een andere interessante tegenwerping is het Euthyphro-dilemma: is iets goed omdat God het gebiedt of gebiedt God iets omdat het goed is? Beide horens van het dilemma leiden tot problemen. De eerste optie maakt moraal volledig willekeurig: liegen en moorden zouden bijvoorbeeld goed zijn als God dat zou stellen. De tweede optie maakt moraal onafhankelijk van God omdat het goede blijkbaar bestaat onafhankelijk of God daarvoor kiest.

In de praktijk blijken veruit de meeste gelovigen voor de laatste optie te kiezen: ze lezen hun 'heilige schrift' reeds met een morele bril op en volgen de goede passages op (of proberen dat) en negeren de afkeurenswaardige. Veruit de meeste gelovigen vinden kindermoord, steniging en slavernij bijvoorbeeld moreel verwerpelijk, terwijl het in hun heilige schriften geboden, aanbevolen of gesanctioneerd word door God. In de praktijk blijken gelovigen niet standvastig goddelijke bevelen op te volgen, maar staan ze, net als ongelovigen, onder invloed van de veranderende tijgeest.

Nog een interessante tegenwerping kan aangevoerd worden wanneer er verschillen vermeende goddelijke openbaringen zijn, bijvoorbeeld de Bijbel versus de Koran. De gelovige zal dan eerste moeten beargumenteren welke openbaring de juiste is, wat op zichzelf al de nodige problemen geeft (zie hieronder). Zelfs op basis van één vermeende goddelijke tekst kan een dergelijk probleem ontstaan, namelijk dat van verschillende interpretaties. Als gelovigen onderling verdeeld zijn over wat de juiste interpretatie is van een ethische tekst, wat veelvuldig voorkomt, hoe dan te handelen?

Religies vormen al eeuwenlang een bron van haat, en vele andersdenkenden zijn op grond van 'heilige teksten' op gruwelijke wijze vermoord. Gelukkig komt dit vandaag de dag nog weinig voor in West-Europa, en dat hebben we hoofdzakelijk te danken aan de Verlichting. Helaas zijn er nog steeds vele plekken op de wereld waar andersdenkenden om religieuze redenen vermoord worden.

Er bestaat geen atheïstische moraal, maar dat neemt niet weg dat atheïsten een moraal hebben. Moraal kan op verscheidene manieren gefundeerd worden (denk aan de Gulden Regel, Kants categorisch imperatief of utilitarisme), daar is geen God voor nodig. Atheïsten zijn vrij hun eigen moraal te kiezen, mits dat binnen de grenzen van de wet blijft.

Zie verder: 

Is zonder God alles geoorloofd?
- "Moreel Esperanto" van Paul Cliteur (De Arbeiderspers, 2007)
- Moral Arguments in The Secular Web Library (Engels)
- Divine Command Theory in The Secular Web Library (Engels)

 

Wie zijn er online?

We hebben 47 gasten en geen leden online

Geef je mening

Welke positie over het bestaan van god(en) onderschrijft u?

Bekende atheïsten

Michel OnfrayMichel Onfray, Franse filosoof.

Citaat

I call him free who is led solely by reason.

~ Spinoza

Veel gelovigen menen onterecht dat een god nodig is voor moraliteit. Dit is echter in strijd met de realiteit. Daaruit blijkt namelijk dat ook ongelovigen moreel handelen en wat dat betreft zeker niet slechter presteren dan gelovigen. Ook blijkt dat er al ethische systemen waren ver voordat de drie abrahamitische religies (jodendom, christendom en islam) ontstaan zijn (denk bijvoorbeeld aan de Egyptenaren) of dat ethische systemen onafhankelijk daarvan ontstaan zijn (zoals in de oude Chinese cultuur). Het argument dat moraal door God ingeschapen is in de mens, houdt ook weinig stand. Er zijn immers culturen (geweest) waarin bepaalde gebruiken als normaal of zelfs wenselijk worden beschouwd, terwijl andere culturen die sterk afkeuren (bijvoorbeeld genitale verminking, kinderoffers of slavernij). Er is dus simpelweg geen eenduidige menselijke moraal, deze is grotendeels afhankelijk van de tijdgeest. Ook komt moraal in meer of mindere mate voor bij veel andere dieren, vooral bij andere mensapen.

Een andere interessante tegenwerping is het Euthyphro-dilemma: is iets goed omdat God het gebiedt of gebiedt God iets omdat het goed is? Beide horens van het dilemma leiden tot problemen. De eerste optie maakt moraal volledig willekeurig: liegen en moorden zouden bijvoorbeeld goed zijn als God dat zou stellen. De tweede optie maakt moraal onafhankelijk van God omdat het goede blijkbaar bestaat onafhankelijk of God daarvoor kiest.

In de praktijk blijken veruit de meeste gelovigen voor de laatste optie te kiezen: ze lezen hun 'heilige schrift' reeds met een morele bril op en volgen de goede passages op (of proberen dat) en negeren de afkeurenswaardige. Veruit de meeste gelovigen vinden kindermoord, steniging en slavernij bijvoorbeeld moreel verwerpelijk, terwijl het in hun heilige schriften geboden, aanbevolen of gesanctioneerd word door God. In de praktijk blijken gelovigen niet standvastig goddelijke bevelen op te volgen, maar staan ze, net als ongelovigen, onder invloed van de veranderende tijgeest.

Nog een interessante tegenwerping kan aangevoerd worden wanneer er verschillen vermeende goddelijke openbaringen zijn, bijvoorbeeld de Bijbel versus de Koran. De gelovige zal dan eerste moeten beargumenteren welke openbaring de juiste is, wat op zichzelf al de nodige problemen geeft (zie hieronder). Zelfs op basis van één vermeende goddelijke tekst kan een dergelijk probleem ontstaan, namelijk dat van verschillende interpretaties. Als gelovigen onderling verdeeld zijn over wat de juiste interpretatie is van een ethische tekst, wat veelvuldig voorkomt, hoe dan te handelen?

Religies vormen al eeuwenlang een bron van haat, en vele andersdenkenden zijn op grond van 'heilige teksten' op gruwelijke wijze vermoord. Gelukkig komt dit vandaag de dag nog weinig voor in West-Europa, en dat hebben we hoofdzakelijk te danken aan de Verlichting. Helaas zijn er nog steeds vele plekken op de wereld waar andersdenkenden om religieuze redenen vermoord worden.

Er bestaat geen atheïstische moraal, maar dat neemt niet weg dat atheïsten een moraal hebben. Moraal kan op verscheidene manieren gefundeerd worden (denk aan de Gulden Regel, Kants categorisch imperatief of utilitarisme), daar is geen God voor nodig. Atheïsten zijn vrij hun eigen moraal te kiezen, mits dat binnen de grenzen van de wet blijft.

Zie verder: 

Is zonder God alles geoorloofd?
- "Moreel Esperanto" van Paul Cliteur (De Arbeiderspers, 2007)
- Moral Arguments in The Secular Web Library (Engels)
- Divine Command Theory in The Secular Web Library (Engels)

Wie zijn er online?

We hebben 47 gasten en geen leden online

Geef je mening

Welke positie over het bestaan van god(en) onderschrijft u?

Bekende atheïsten

Michel OnfrayMichel Onfray, Franse filosoof.

Citaat

I call him free who is led solely by reason.

~ Spinoza