Het probleem van het kwaad is een klassiek argument tegen het bestaan van een almachtige en algoede god, bijvoorbeeld de God van het christendom. Een theodicee is een argumentatie waarin de gelovige probeert het bestaan van een almachtige en algoede god te verdedigen ondanks al het kwaad en lijden in de wereld. Hiermee is de theodicee een (vermeende) oplossing voor het probleem van het kwaad. De term "theodicee" komt uit de titel van een boek van de filosoof Leibniz en is gevormd uit het Griekse theos (god) + dikè (rechtspraak). De Griekse filosoof Epicurus (341-270 v.C.) heeft waarschijnlijk als eerste een argument gebaseerd op het probleem van het kwaad ontwikkeld:

"Wil God het kwaad voorkomen, maar kan Hij het niet? Dan is Hij niet almachtig.
Kan Hij het wel, maar wil Hij het niet? Dan is Hij kwaadwillig
Kan Hij het wel en wil hij het ook? Waar komt dan het kwaad vandaan?
Kan Hij het niet en wil Hij het niet? Waarom noemen we Hem dan God?"

Het probleem van het kwaad komt dus voort uit de veronderstelling dat een algoede god zou willen dat kwaad en lijden niet voor zouden komen in zijn geschapen wereld. Een almachtige god zou een wereld kunnen maken zoals hij dat zou willen. Aangezien kwaad en lijden duidelijk voorkomen in de wereld, wil god blijkbaar dat dit kwaad en lijden voorkomt in zijn wereld. Dit zou echter betekenen dat god niet algoed is. Een andere optie is dat god niet in staat is een wereld zonder kwaad en lijden te scheppen. Dit zou echter betekenen dat god niet almachtig is. Beide opties houden in dat god niet voldoet aan zijn eigen definities van almachtig en algoed, en daardoor niet kan bestaan.

Als god ook alwetend zou zijn, had hij kunnen voorzien dat zijn schepping op kwaad en lijden uit zou draaien. Waarom heeft een almachtige en algoede god een schepping geschapen waarvan hij al wist dat het mis zou gaan?

Uit de Bijbel zelf blijkt zelfs dat de christelijke God de schepper is van het kwaad. Dit staat letterlijk verwoord in Jesaja 45 vers 7: "Ik ben de HEER, er is geen ander die het licht vormt en het donker schept, die vrede maakt en onheil [in andere vertalingen "kwaad"] schept. Ik ben het, de HEER, die al deze dingen doet." Dit is in overeenstemming met het bijbelse scheppingsverhaal. Hieruit blijkt dat de boom van goed en kwaad al bestond voordat Adam en Eva ervan aten. Hij noemde zijn schepping goed of mooi (afhankelijk van de vertaling). Dit wil dus zeggen dat God, de Schepper van die boom, het kwaad al geschapen had voordat Adam en Eva ervan aten. Aangezien God zelf het kwaad geschapen heeft, is Hij niet algoed.

Velen voeren vrije wil aan als theodicee: god gaf de mens vrije wil zodat ze vrijwillig voor het goede en het kwade konden kiezen, en niet een soort robotten waren. Ten eerste dient opgemerkte worden dat vrije wil niet kan bestaan als god alwetend is. Een persoon kan immers niet iets anders kiezen dan wat god al weet. Ten tweede is niet al het kwaad afkomstig van de mens (het natuurlijk kwaad, zie verderop). Hierbij is er geen sprake van keuze voor het kwaad.

Verder is er soms sprake van een schending van vrije wil van iemand door een ander persoon, bijvoorbeeld bij een verkrachting of een mishandeling. Als god hierbij zou ingrijpen en de vrijheid van de schender (van de vrijheid van de ander) zou inperken, zou hij de vrijheid van het slachtoffer beschermen. In dit soort zaken, waarin het aankomt op wie z'n vrije wil waardevoller is, van wie zou dan de beperking van de vrije wil erger zijn? Het is moreel niet plausibel dat het het beste is om de vrijheid van de verkrachter te respecteren zodat deze ongehinderd kan verkrachten, in plaats van de vrijheid van het slachtoffer te respecteren. Toch gebeurt dit dagelijks. Waar is de algoede en almachtige God?

Naast het kwaad dat mensen elkaar aandoen, is er het kwaad dat niet door de mens wordt veroorzaakt, het zogenaamde natuurlijke kwaad. Een recent en weerzienwekkend voorbeeld hiervan is de zeebeving die een tsunami (reuzevloedgolf) tot gevolg had en daardoor ongeveer 300.000 doden eiste. Baby's, kinderen, mannen, vrouwen, bejaarden, allemaal werden ze (op soms de meest gruwelijke wijze) slachtoffer van dit gigantische natuurgeweld waar geen mens schuld aan heeft. Waar was de almachtige en liefdevolle god?

Andere voorbeelden zijn de vele aardbevingen, vulkaanuitbarstingen, tornado's en vloeden die de aarde jaarlijks teisteren.

Ook zijn er nog de vele ziekten die mensen vreselijk kunnen laten lijden of zelfs kunnen doden. Sommige van deze ziekten zijn door de patiënt of door de mens in het algemeen zelf veroorzaakt, maar een heel groot deel ook niet. Een voorbeeld van dat laatste geval is de ziekte van Tay-Sachs. Dit is een erfelijke aandoening waarbij geen enkele kans op genezing bestaat. De eerste drie weken na de geboorte is er niets aan de hand; er ontstaat een ontluikende relatie met de ouders. Drie weken na de geboorte beginnen de eerste verschijnselen van deze vreselijke ziekte zichtbaar te worden: het zenuwstelsel takelt af. Het is een ziekteproces dat maximaal vijf jaar duurt en waarbij de zintuiglijke ervaringen (horen, zien, voelen) verschrikkelijk pijnlijk worden. Een progressieve aantasting van het hele zenuwstelsel doet zich voor, waarbij ondraaglijke pijnen over een periode van vijf jaar toenemen. Er is geen enkele kans op redding, en er is geen mogelijkheid om de vreselijke pijnen weg te nemen of te reduceren. Uiteindelijk sterft het kind onverbiddelijk aan een gruwelijke dood.

Niemand, noch het kind zelf of de ouders, hebben voor deze aandoening kunnen kiezen of kunnen beïnvloeden. Waarom sterft zo'n klein kind, dat nota bene niet eens een besef heeft van goed en kwaad, op jonge leeftijd een zeer pijnvolle dood? Een almachtige god is in staat zo'n aandoening te voorkomen of te genezen. Een algoede god zal zo'n klein kindje niet vreselijk laten lijden, om het vervolgens te laten sterven. En toch gebeurt het.….

Sommige christenen zullen de zondeval hierbij halen: doordat de eerste mensen (Adam en Eva) de fout in zijn gegaan, zijn alle andere mensen die uit hen voortkomen ook schuldig. Maar is dit rechtvaardig? Is het rechtvaardig dat kleine kindje te laten lijden voor wat Adam en Eva lang geleden hebben gedaan? Is het rechtvaardig om een klein kindje te straffen voor wat zijn vermeende over-over-over-grootouders hebben gedaan? Hoe kan iemand gestraft worden voor iets wat hij zelf niet gedaan heeft, waar hij zelfs geen invloed op heeft? Het zinloos lijden proberen te verklaren door de zondeval leidt dus tot aantasting van rechtvaardigheid. Dit is echter onmogelijk omdat God volledig rechtvaardig is.

De hierboven aangehaalde voorbeelden zijn slechts enkele voorbeelden van het vele kwaad en lijden in de wereld. Voor atheïsten is dit een sterk bewijs dat er geen almachtige en algoede god bestaat. De meeste atheïsten zullen dit kwaad zien als een inherente eigenschap van de natuur: de natuur is gewoon, ze is niet goed of kwaad en heeft geen doel of medelijden, ze is volledig onverschillig. Dit neemt echter zeker niet weg dat we de gevolgen hiervan zomaar moeten accepteren. Voornamelijk door de groei in wetenschappelijke (en daardoor medische) kennis zijn we steeds beter in staat het lijden te voorkomen, verminderen of zelfs te laten stoppen als de almachtige en algoede god het laat afweten.

Als een mens in staat is (volledig bij machte is) een ander mens te redden, maar dit niet doet, keuren wij dit af. Wij noemen zo'n iemand slecht en onethisch, zo'n iemand is in sommige gevallen zelfs strafbaar. Waarom keuren wij god, die volgens vele gelovigen dagelijks in staat is mensen te redden, maar dit niet doet, niet af?