Robert Versteeg schreef op 2 september 2010:

Beste Bart,

(ik hoop niet dat je vader Ab heet want dan heb jij een lastige tijd op dit moment).

Het doet mij verdriet te lezen dat jij het smalle pad hebt verlaten en op het brede aantrekkelijke pad bent gaan lopen.

Uit de artikelen die ik op jouw site tegenkom blijkt dat jij een groot vertrouwen hebt in de wetenschap. Maar wat is wetenschap Bart? Is wetenschap een bewijs ergens van? Wat kan ik met wetenschap als er geen bewijzen zijn voor de drie belangrijkste vragen die mij als mens bezig houden: waar kom ik vandaan, waar ga ik naar toe en waarvoor dient mijn leven?

Ik kwam een filosofisch artikel tegen die wat mij betreft de spijker op zijn kop slaat en die enigszins nuanceert dat wat wetenschappers zo hoogmoedig en trots maakt. Wetenschap is geen bewijs en geloof is niet alleen geloof. Die twee zaken liggen dichter bij elkaar dan jij doet voorkomen op jouw site. Ik vond het grappig om te lezen hoe je kennelijk hebt genoten van het bijbelse boek Hooglied. Lees ook eens het hoofdstukje ervoor Prediker en dan vanaf Prediker 1:12 e.v. dan zul je zien dat wat de filosoof constateerde al enige tijd geleden wordt geconcludeerd. In al die jaren is wat dat betret de mensheid geen steek opgeschoten.

http://www.filosofieblog.nl/?p=304

Bart, dit lijkt me geen goed stukje voor op jouw site maar mocht je dit willen plaatsen voel je vrij. Mijn wens is oprecht dat je jouw bestemming vind in het leven en dat het leven meer betekent dan laten we leven en vrolijk zijn want morgen sterven we. Hartelijke groet, Robert 

Reactie:

Beste Robert,

Ik vraag me af of het atheïstisch pad aantrekkelijker is dan het religieuze. Voor de meeste gelovigen niet vrees ik, anders was religie lang niet (meer) zo wijdverbreid geweest, ook in West-Europa. Het idee van een hemelse Vader, het beloofde eeuwige leven en de gemeenschap die religie (onder gelijkgestemden) kan creëren, lijken mij voor de meeste mensen aantrekkelijker dan atheïsme.

De vraag wat wetenschap precies is, is een complexe discussie onder wetenschapsfilosofen. Lange tijd is gezocht naar hét criterium dat wetenschap zou onderscheiden van andere menselijke bezigheden. Dat project is mijns inziens gefaald. Wat wetenschap is, moet je veeleer zoeken in een Wittegensteiniaanse familiegelijkenis. Het voert te ver om daar nu uitgebreid op door te gaan. Ik denk dat de vraag in dezen zinniger te beantwoorden is met dat wetenschap de beste manier is om aan betrouwbare kennis te komen. Het is niet de enige manier – en ze is zeker niet onfeilbaar – maar wel het is het beste wat we hebben. Dit is geen hoogmoed, maar een realistische kijk op wat wetenschap de afgelopen eeuwen geproduceerd heeft.

Haar succes blijkt uit onder andere de grote mate van coherentie tussen de verschillende disciplines, de nauwkeurige uitkomst van voorspellingen en de vele praktische toepassingen. Dit kan doordat wetenschappers in staat zijn om hun beweringen empirisch te toetsen, voorgangers te corrigeren en daarop voort te bouwen. In deze zaken verschilt wetenschap wezenlijk van kunst of religie. Religie is een epistemologisch drama: tegenstrijdige overtuigingen en geen (unaniem aanvaarde) manier om de juistheid van beweringen te toetsen. Dit levert een eindeloze reeks geschillen op, die niet zelden met geweld beslecht zijn.

Wetenschap kan wel degelijk antwoord geven op twee van de vragen die u aanvoert. De oorsprongsvraag wordt beantwoord van een fractie van een seconde na de oerknal tot de embryologische ontwikkeling van u als individu, en de complexe evolutionaire geschiedenis die daartussen zit. Op de vraag waar u heengaat, geven de neurowetenschappen het antwoord: alles wat wij zijn, doen, willen en denken zijn afhankelijk van onze hersenen, en die sterven met de rest van het lichaam. De Bijbel vat dat overigens veel eleganter samen in ‘Stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren’. Of deze antwoorden u aanstaan, is echter een andere vraag. Wat het doel is van uw leven, zult u zelf in moeten vullen, daartoe is wetenschap niet uitgerust.

Prediker is mijn lievelingsboek uit de Bijbel. De schrijver ervan had een nuchtere kijk op het leven en de dood, alleen ben ik wat minder pessimistisch. Welke atheïst kan zich niet vinden in 3:18-22?

Ik zeide bij mijzelf: Wat de mensenkinderen betreft, God wil hen schiften en laten zien, dat zij eigenlijk dieren zijn. Want het lot der mensenkinderen is gelijk het lot der dieren, ja, eenzelfde lot treft hen: gelijk dezen sterven, zo sterven genen, en allen hebben enerlei adem, waarbij de mens niets voor heeft boven de dieren; want alles is ijdelheid, alles gaat naar één plaats, alles is geworden uit stof, en alles keert weder tot stof. Wie bemerkt, dat de adem der mensenkinderen opstijgt naar boven en dat de adem der dieren neerdaalt naar beneden in de aarde? Zo heb ik ingezien, dat er niets beters is dan dat de mens zich verheugt in zijn werken, want dat is zijn deel: wie zal hem ertoe brengen zich te verlustigen in wat na hem zijn zal?

Ik heb mijn bestemming al gevonden, en dat is deze aarde, de plek waarop wij ontstaan zijn en weer zullen sterven. Van die korte tijd dat wij onder de zon zijn, moeten we er het beste van proberen te maken.

Met vriendelijke groet,

Bart Klink

PS
Demissionair minister Ab Klink is (voor zover ik weet) geen familie van mij.